Spinal travmalarda sekonder hasarýn bir dizi biyokimyasal reaksiyon sonucu oluþtuðu bilinmektedir. Yapýlan çeþitli çalýþmalarda bu reaksiyon zincirini durdurmaya yönelik birçok farmakolojik ajan denenmiþtir. Bu çalýþmada beyinde N-metil-D-aspartat reseptör antagonisti olarak etki yapan magnezyum sülfat kullanýldý. Magnezyum sülfat klinikte eklampsi ve tetanusda kullanýlan bir ilaçtýr. Tavþanlarda aðýrlýk düþürme yöntemiyle oluþturulan medulla spinalis travmasýndan sonra oluþan nöronal doku hasarý ve bunun sonucu olarak geliþen nörolojik bozukluðunda magnezyum sülfat ile histopatolojik %20, klinik %26 düzelme saðlanmýþtýr.

Spinal travmalarda medulla spinalisteki sekonder hasarýn bir dizi biyokimyasal reaksiyon sonucu oluþtuðu bilinmektedir. Yapýlan çeþitli çalýþmalarda bu reaksiyon zincirini durdurmaya yönelik birçok farmakolojik ajan denenmiþtir. Bu çalýþma aðýrlýk düþürülerek oluþturulan tavþan deneysel medulla spinalis modeli üzerinde yapýldý. Daha önceki yýllarda antienflamatuar teoriden yola çýkýlarak nonstereoidal antienflamatuar ilaçlar medulla spinalis travmalarýnda kullanýlmýþ ve kýsmen faydalý olduklarý görülmüþtür. Bu çalýþmada kullandýðýmýz diklofenak sodyum bu ilaçlara göre daha lipofilik ve santral sinir sistemine daha kolay geçebilmektedir. Bu çalýþmanýn amacý medulla spinalis travmasýndan sonra oluþan nöronal doku hasarýný ve bunun sonucu olarak geliþen nörolojik bozukluðun diklofenak sodyum ile ne kadar düzeldiðini araþtýrmaktýr. Sonuç olarak bu çalýþmada diklofenak sodyumun tavþanda aðýrlýk düþürme yöntemiyle oluþturulan deneysel spinal kord travmasýnda nörolojik defisitlerde %15,i oranýnda iyileþme saðladýðý görüldü. Diklofenak sodyum ile % 27.75 oranýnda histopatolojik düzelme saðlandýðý gözlendi.

Her yýl ülkemizde 7000-10000 arasý kiþi trafik kazalarýndan ölmekte, bir çok insanda düþme, darp, iþ kazalarý ve ateþli silah yaralanmalarý gibi travmalardan kaybedilmektedir. Sakat kalanlarýn sayýsý ve travmalarýn sebep olduðu ekonomik kayýp miktarý tam olarak bilinmese de çok yüksek orandadýr. Bu nedenle travmanýn sadece tedavi edilmesi gereken bir hastalýk olarak görülmesi doðru deðildir. Travma sosyoekonomik öneme sahip bir halk saðlýðý sorunudur. Travma cerrahisi yanýnda, halk saðlýðý bölümlerinin de içinde bulunduðu ekipler tarafýndan koruyucu ve tedavi edici önlemler beraber deðerlendirilmelidir.

Ocak 1991 ile Aðustos 1997 tarihleri arasýnda Taksim Devlet Hastanesi Acil Polikliniðine baþvuran batýna penetran yaralanmalý 163 hasta retrospektiv olarak incelendiler. Ýncelenen 163 penetran batýn yaralanma olgularý arasýnda 13'ünde laparotomide büyük damar yaralanmasý tesbit edildi. Travma þekli, baþvurma anýndaki kan basýncý, transfüzyon sayýsý ile yaralanan organlar yönünden deðerlendirildiler. Aorta (%38) ile Vena Cava inferior (%23) en sýk yaralanan damarlardýr. Aort yaralanmalarýnda % 100, genel olarak %38.5 mortalite tesbit edilmiþtir. Hastanede ortalama yatýþ süresi 13 gündür. Ameliyat edilen hastalar arasýnda yaþama oraný %61.5 olup, 4 hasta (% 30.7) peroperatifex olmuþtur.

Çocuklarda maksillofasiyal kemiklerin kýrýlma sýklýðý yetiþkinlere göre daha azdýr. Mandibula en sýk etkilenen bölgeler baþýnda gelmektedir. Çocuklarda mandibula fraktürlerinin tedavileri yetiþkinlere göre bazý farklýlýklar göstermektedir. Bu hastalarda uygulanan tedavinin daimi diþ germlerini zedelememesi ve çocuðun çene geliþimini etkilememesi gereklidir. Bu olgu sunusunda, yaþlarý 6-12 arasýnda deðiþen 7 mandibula kýrýðý olgusu sunulmuþtur. Olgular Gunning tip splint ile tedavi edilmiþlerdir. Hastalarýn yaþ, cinsiyet, etyolojileri deðerlendirilmiþ ve diðer tedavi seçenekleri tartýþýlmýþtýr. Gunning tip splint ile tedavi edilen hastalarýn splintleri iyi talere ettikleri ve komplikasyonsuz iyileþmenin saðlandýðý görülmüþtür. Bu yaþ grubu hastalarda splint uygulamasýnýn iyi bir tedavi seçeneði olabileceði düþünülmektedir.

Karýn içi damar yaralanmalarý sýklýkla delici ve kesici aletlerle olmakta, nadir de olsa künt travmalarý takibinde yaralanmalar meydana gelmektedir. Künt travmalar sonucu oluþmuþ damar yaralanmalarýna ait az sayýda yayýn vardýr. Geniþ bir yelpazeyi daðýlan künt travmalar da oluþan damar yaralanmalarýnýn sýklýðý bilinmemektedir. Beþ yýlý aþkýn süre içinde künt travmalar sonucu karýn içi damarlarda yaralanma oluþmuþ 27 hastanýn geriye dönük olarak týbbi dosyalarý tarandý. Bu yaralanmalarýn %93'ü (25/27) motorlu araç kazasýydý. Hastalarýn acil merkezimize geliþteki ortalama kan basýnçlarý 88/26 mm Hg'idi. Yaralanma ciddiyet skorlarý ortalamasý (ISS) 28±8.2 puan olan hastalarýn, 19'sunda arterial, 17 sinde venöz yaralanma mevcuttu. 26 hastada (%96) damar yaralanmalarýna, diðer karýn içi organ yaralanmalarý eþlik ediyordu. Arter yaralanmalarý için primer onarým ve ligasyon, venöz yaralanmalar için ise kompresyon, ligasyon ve/veya primer onanýn uygulandý. Kaba mortalite oraný %l 9 olarak bulundu. Arter yaralanmalarýnýn tek baþýna bulunduðu grupta ölüm yokken, mortalite venöz yaralanmalarý olan grupta 33% (5 hasta) olarak bulundu (p<0.05). Nadir de olsa künt batýn travmalarý sonucu batýn içi damar yaratanýndan oluþmaktadýr. Eþlik eden organ yaralanmalarýný takiben hemodinamik deðiþikler oluþmakta ve tüm müdahalelere raðmen yüksek mortalite ve morbiditiye neden olmaktadýr. Büyük ven yaralanmalarý ise yüksek olan mortaliteyi daha da arttýrmaktadýr. Bu nedenle hemodinamik olarak stabil olmayan hastalar resüsitasyon uygulandýktan sonra acil operasyona alýnmalý ve damar yaralanmasý yönünden dikkatli olunmalýdýr.

Orbita tabaný onarýmý otojen yada alloplastik materyallerle yapýlmaktadýr. Bu çalýþmada 8 hastanýn deðiþik travmalara baðlý olarak meydana gelmiþ orbita tabaný kayýplarýnýn onarýmýnda poröz polietilen kullanýldý. Ortalama 14 aylýk takip süresinden sonra sonuçlar deðerlendirildi. Enfeksiyon ve implant yer deðiþtirmesi gibi komplikasyonlar görülmedi. Poröz polietilen'in enfeksiyon riski, donör bölge morbiditesi ve implant kaymasý gibi problemler olmadan orbita onarýmýnda kullanýlabilecek uygun bir materyal olduðunu düþünüyoruz.

Ocak 1998-Eylül 1998 tarihleri arasýnda birimimize getirilen, 85 künt travmalý, þuuru kapalý, hemodinamisi stabil hasta çalýþma grubuna alýnmýþtýr. Travma nedenleri 44'ünde trafik kazasý, 38'inde düþme, 3'ünde darptýr. Bu hastalarýn hiçbirine karýn travmasýnýn teþhisi amacý ile peritoneal lavaj yapýlmamýþ, hastalar hemodinamik durumlarý ile takip edilmiþtir. Hastalarýn 74'ü þifa ile taburcu olurken, 11'i kaybedilmiþtir. Ülkemizde yaygýn olarak hekimler þuuru kapalý travmatik hastalarda karýn travmasýnýn teþhisinde hemodinamik deðerlendirmeyi dikkate almadan yardýmcý taný yöntemlerine müracaat etmektedir. Biz bu çalýþmamýzda þuuru kapalý travmatik hastalarda hemodinamik stabilite varlýðýnda invaziv bir yöntem olan DPL'nin yaygýn kullanýmýn uygun olmadýðý görüþüne vardýk. Çalýþma grubumuzdaki 85 hastanýn takibinde bir sorun yaþanmamasý da bu görüþümüzü desteklemektedir. Sonuç olarak künt travmalý, þuuru kapalý hastalarýn karýn travmasýnýn deðerlendirilmesinde hemodinamik izlem güvenli bir yöntemdir. Yardýmcý taný yöntemi gerektiðinde kullanýlmasý gereken ilk taný yöntemi USG olmalýdýr.

Nekrotizan yumuþak doku enfeksiyonu (NYDE) tanýsý ile kliniðimizde Mayýs 1988 ile Aralýk 1998 tarihleri arasýnda tedavi edilen 11 hastanýn hastane kayýtlarý retrospektif olarak incelendi. Hastalardan 2'si kadýn 9'u erkekti. Hastalýðýn en sýk saptandýðý yer perianal bölge (7 hastada, %63), en sýk yandaþ hastalýk ise Diabet Mellitus (DM) (6 hasta, %55.5) olarak bulundu. Tüm hastalara ortalama 5.1 (3-7) kez cerrahi debridman uygulandý. Mortalite oraný %18.1 (2 hasta) olarak bulundu. Hastalarýn yaþ ve cinsiyeti, baþvuru anýndaki klinik ve laboratuvar parametreleri, yandaþ hastalýklarýn varlýðý, enfeksiyon lokalizasyonunun ve cerrahi tedavi zamanlamasýnýn morbidite ve mortalite üzerine olan etkisi deðerlendirildi. Enfeksiyon lokalizasyonu ve geniþliðinin, bakteriyemi varlýðýnýn, hastanýn diabetinin olmasýnýn ve uzamýþ inmobilizasyonun morbidite ve mortaliteyi etkilediði sonucuna varýldý.

Amaç: Bu çalýþmanýn amacý geriatrik travma olgularýnda mortalite ve morbiditeye etki eden faktörlerin ortaya konmasýdýr. Metod: 318yaþlý çoklu yaralanmalý olgu; yaralanma mekanizmasýnýn, altta yatan hastalýðýn, Yaralanma Aðýrlýðý Skorunun (ISS), Düzeltilmiþ Travma Skorunun (RTS) sonuca etkisi bakýmýndan incelenmiþtir. Bulgular: Yaþýn mortalite ve komplikasyon oranýna etki etmediði, ancak sekeli etkilediði belirlenmiþtir. Ölüme en çok neden olan yaralanma mekanizmasýnýn düþme olduðu saptanmýþtýr. Kardiyovasküler hastalýk dýþýndaki altta yatan hastalýklarýn varlýðý mortalite, komplikasyon oranýný ve hastanede kalýþ sürelerini etkilemediði saptanmýþtýr. Komplikasyon geliþiminin sekeli, yoðun bakýmda ve hastanede kalýþ süresini artýrdýðý gözlenmiþtir. Takip edilebilen 133 hastanýn %57.9'unda sekel bulunmuþtur. ISS ve RTS mortaliteyi belirlemede önemli bulunurken; BS ayný zamanda sekeli belirlemek açýsýndan da önemli bulunmuþtur. Mekanik ventilasyon ve kan transfüzyonu yapýlanlarda mortalitenin arttýðý gözlenmiþtir.Sonuç: ISS, RTS, yaralanma mekanizmasý (düþmeler), baþvuru sýrasýnda þok varlýðý, kafa travmasý, transfüzyon ve mekanik ventilasyon mortaliteyi artýrmaktadýr. Ýleri yaþ, komplikasyon geliþimi ve ISS ise sekel riskini belirlemede önemli bulunurken, hastanede kalýþ süresi uzunluðu yalnýzca komplikasyon geliþimi ile iliþkili bulunmuþtur.

Bu prospektif çalýþma kapalý kafa travmalý olgularda koagulasyon bozukluklarýnýn derecesi ile prognozu arasýndaki iliþkinin ortaya konulmasý için planlandý. 55 olgu Glasgow Koma Skalasý (GKS) skoruna göre 3 gruba ayrýldýlar: Grup 1 (GKS skoru 13-151, Grup 2 (GKS skoru 8-12), Grup 3 (GKS skoru 3-7). Koagulasyon testleri (trombosit sayýsý, protrombin zamaný, aktif parsiyel tromboplastin zamaný, fibrinojen, öglobulin yýkým zamaný, fibrin yýkým ürünleri (FYÜ), D-Dimer, antitrombin III) ve bilgisayarlý tomografi tetkiki tüm hastalarda yapýldý. Kan örnekleri travma sonrasý 6 ve 24. saatlerde, 3 ve 7. günlerde alýndý. Cerrahi giriþim yapýlan olgularda, cerrahinin hemen öncesi ve sonrasý ve anestezi indüksiyonu sýrasýnda ek kan örnekleri alýndý. Grup I'de tüm koagulasyon testleri normaldi. Grup 2 ve 3'de FYÜ ve D-Dimer seviyeleri önemli derecede yüksek, antitrombin III seviyeleri düþüktü. Bu deðerler hastanýn prognozuna göre deðiþim gösterdi. FYÜ, D-Dimer ve antitrombin III ün künt kafa travmalý olgularýn prognoz tahmininde önemli olduklarý saptandý.

1987-1998 yýllarý arasýnda fizik travmayla baþvuran 40'ý kýz, 100'ü erkek olmak üzere toplam 140 olgu, Anabilim Dalýmýzda yatýrýlarak saðaltýlmaya çalýþýldý. Yanýklar ve cerrahi hatalar bu serinin dýþýnda tutuldu. Baþvuran hastalar 1, 2., ve 3. aþama travma merkezi olarak "Pediatrik Travma Skorlamasý", "Glasgow Koma Skalasý" ve 3 yaþ altý çocuklarda "Çocuklarda Koma Skalasý uygulanarak prospektif amaçla prognostik olarak deðerlendirildi. Kanamanýn sürmesi, atlanabilen ilk taný ve komplikasyonlarýn oluþmasý yönünden nörolojik deðerlendirme ve triaj amaçlý skorlama erken uyarý niteliðinde bulundu.

Temporoparietal-galeal flep travmaya baðlý kontrakte soket ve periorbital deformite rekonstrüksiyonunda iyi vaskülarize bir doku saðlamasý açýsýndan güvenilir bir fleptir.Bu çalýþmada minimal donor morbiditeye yol açarak temporoparietal fasyal flebi uyguladýðýmýz 5 hastayý sunmaktayýz.

Kliniðimizde Eylül 1995 ve Kasým 1997 yýllarý arasýnda 19 femur intertrokanterik kýrýklý hastaya Leinbach hemiprotez uygulandý. Hastalardan ikisi erkek (%10.5), 17"si kadýndýr (%89.5). Ortalama yaþ 81.8'dir (yaþ daðýlýmý 70-95). On dokuz hastanýn 14'ünde (%73.6) kalkarda kýrýk saptandý. Tüm ameliyatlar spinal anestezi yardýmý ile yapýldý. Ameliyat sonrasý birinci günde hastalarýn hepsi yataklarýnda oturtuldu; dren alýnmasýndan sonra yürüteç yardýmý ile tam yük vererek yürütüldü. Hastanede kalýþ süresi ortalama 22 gün, takip süresi ortalama 19 aydýr. Ýki hastanýn kardiak nedenlerle, iki hastanýn da kýrýk sonrasý geliþen düþkünlük dolayýsýyla ex olduðu hasta yakýnlarýndan öðrenildi. Ýki hasta, halen hayatta olmalarýna raðmen ameliyat sonrasý geçirmiþ olduklarý nörolojik problemler nedeniyle hemiplejik olduklarýndan son kontrole gelemediler. Hastalarýn fonksiyonel deðerlendirilmesi Merle d'Aubigne kriterlerine göre yapýldý. Bu kriterlere göre 1 hastada çok iyi (%5.2), 7 hastada iyi (%36.8), 5 hastada orta (%26.3), 6 hastada kötü (%3 1.5) sonuç elde edildi. On üç hastanýn (%68.4) yürüyebildikleri ve günlük iþlerini yapabildikleri saptandý. Takip süresi içinde radyolojik olarak deðerlendirilen 13 hastanýn hiçbirinde stemde gevþeme, dislokasyon ve asetabuluma protrüzyon saptanmadý. Ýleri derecede yaþlý ve osteoporotik hastalarýn intertrokanterik femur kýrýklarýnda tedavide amaç, hastanýn erken mobilizasyon ve günlük hayatýna en kýsa sürede dönebilmesidir. Bu amaca yönelik tedavide Leinbach tip hemiprotezlerin uygulanabileceði görülmüþtür.

Yumuþak doku içindeki yabancý cisimler özellikle radyoopak deðilse oldukça zor çýkarýlýrlar. Radyoopak olanlarda bile lokalizasyon oldukça zor olur. Ýyi lokalize edilmeden yapýlan insizyonlar uzun süren baþarýsýz müdahalelerle sonuçlanabilir. Acil servise yabancý cisim batmasý þikayetiyle baþvuran 53 hasta incelendi. Bunlardan yabancý cisimleri radyoopak olan 15'i çalýþmamýzý oluþturdu. Hastalara iki yönlü direk radyografi çekildi. Yabancý cisim olduðu ve bunun da radyoopak olduðu tespit edildikten sonra yabancý cismi en iyi lokalize edecek þekilde enjektör ucu ile iþaretleme yapýldý. Tekrar iki yönlü radyografi alýndý. Grafiler eþliðinde yabancý cisim arandý ve çýkarýldý. Daha sonra dokular anatomik katlara uygun olarak kapatýldý. Tekrar kontrol grafisi çekildi. Hasta bir hafta sonra kontrole çaðrýldý. Yöntemi uyguladýðýmýz 15 vakanýn 13'ündeyabancý cisim iðne idi. Yabancý cisimlerin 7'si el, 4'ü ayakta idi. Diðerleri vücudun çeþitli yerlerinde idi. 14 vakada yabancý cisimler baþarý ile çýkarýldý. Sonuç olarak; Özellikle skopi imkanlarýnýn olmadýðý yerlerde ve acil servis þartlarýnda stereotaksik yöntemle yabancý cisim çýkarýlmasý ekonomik ve kolay bir yöntemdir. Ýþlemi yapan doktorun radyasyona maruz kalmamasý bir diðer önemli avantajýdýr. Ameliyathane þartlarýna, özel ekip ve ekipmana gerek kalmadan radyoopak yabancý cisimler bu yöntemle çýkarýlabilir.