Değerli yazar,

İletişim çağımızın yeni bilim kollarından biridir. Deneyimlerini sözlü ya da yazılı olarak paylaşan hekimlerin iletişim becerilerini de geliştirmeleri kaçınılmaz bir ihtiyaç haline gelmiştir. Günümüzde dergiler giderek daha çok sayıda makale başvurusu almakta, hekimler ise her gün takip etmeleri gereken yüzlerce makale arasından seçim yapmaktadır. Bu nedenle bilimsel içerikten ödün vermeksizin kolay anlaşılan ve evrensel kurallara uyan yazılar bu yoğun yayın trafiğinde ön plana çıkmaktadır. Aşağıda sıraladığımız ipuçları makalelerin evrensel kurallara uygunluğunu, kolay anlaşılır olmasını ve dolayısıyla da hedef kitleye ulaşmasını sağlamaya yöneliktir. Öneriler maddelenerek sıralanmış, takibi ve uygulaması böylece kolaylaştırılmıştır.

Akılda tutulması gereken önemli bir konu burada sıralanan önerilerin Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Dergisi' nin resmi yazım kuralları olmadığıdır. Yazarlar makaleleri hazırlarken öncelikle bağlı kalmak zorunda olduğu kurallar Ulusal Travma Dergisi'nde yer alan "Yazarlara Bilgi" bölümüdür. Buna karşın yazarlar bahsedilen bu ipuçlarınından yararlandıkları takdirde, yazılarının nitelikleri arttığı gibi, yazıların kabulünden baskıya kadar geçen süre kısalacaktır. Bu nedenle belirtilen noktaların dikkatle incelenmesini ve yazılarınızı göndermeden önce son bir kontrol için kullanılmasını özellikle önermekteyiz.
Amacımız hepinizin çok iyi bildiği bu noktaların kısaca hatırlatılmasıdır.

Saygılarımızla,
Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Dergisi Editörlüğü
 

ULUSAL TRAVMA VE ACİL CERRAHİ DERGİSİ
MAKALE YAZIMIYLA İLGİLİ PRATİK ÖNERİLER

A. Yazım kurallarına dikkat! Her bilimsel dergi kendi yönetmeliğiyle yaşadığına göre, en azından şekil olarak, Ulusal Travma Dergisi = "Yazarlara Bilgi" bölümüdür demek pek de yanlış olmaz. Ulusal Travma Dergisi, yazım kurallarını Tıp Dergileri Editörleri Uluslararası Kurulu (International Committee of Medical Journal Editors -ICMJE) önerilerine sadık kalarak belirlemektedir. Bu kurallar en son 1997'de Journal of American Medical Association (JAMA) dergisinin, 277. sayısının, 927 -934. sayfalarında yayımlanmıştır. Yazınız henüz fikir aşamasındayken dahi bu yazım kurallarını dikkatlice okuyunuz. Unutmayın ki bu resmi liste yazıların oluşturulması için en geçerli kaynaktır. Bu kurallara uyulmaması hem hakemlerin kabulünü zorlaştırmakta, hem de yazının basım aşamasında gecikmelere neden olabilmektedir. Yazım kurallarıyla ilgili basit hatalar (sözgelimi kaynak isimlerinin yanlış yazılması, kelime sınırlamalarına uyulmaması vs.) yazının içeriğindeki özeni de yansıttığından bazı değerli çalışmaların bile olumsuz değerlendirilmesine neden olmaktadır.

B. Yazının içeriği, parçalandığı bölümlerin anlamına sadık kalmalı ve tekrarlardan kaçınmalıdır. Yazılar iyi bilindiği ve ayrıntıları ¨Yazarlara Bilgi¨ bölümünde anlatıldığı üzere çeşitli bölümlere ayrılır. Bu evrensel bölümler yazının hem hakemlerce değerlendirilmesini hem de okurlarca anlaşılmasını kolaylaştırır. Ne var ki bazı yazılarda bu bölünmeler birbirinin içine geçer ve anlamını yitirir. Sözgelimi sık olarak tekrarlanan yanlışlardan biri, "Bulgular" bölümünde yer alan dökümlerin "Tartışma" bölümünde de tekrarlanmasıdır. Oysa ki tartışma bölümü bu rakamların "ne" olduğunun değil, "neden" öyle olduğunun açıklanması gereken yerdir. Öte yandan, "Gereç ve yöntem" ve "Bulgular" bölümlerinin içerik yapısı da karışabilmektedir. İlki çalışmanın nasıl yapıldığını, ikincisi ise elde edilen sonuçların ne olduğunu belirtmelidir. Örnek olarak "verilerin hasta dosyaları geriye dönük incelenmesi" metod iken, "hasta yaş ortalamasının 43.2 olması" bir bulgudur.

Özetle :
1. Giriş: çalışma neden yapıldı?(kısaca)
2. Gereç ve yöntem: çalışmayı nasıl yaptık?
3. Bulgular: ne sonuç aldık?
4. Tartışma: neden bu sonuçları aldık?

C. Yazınıza iyi bir başlık saptayın. Büyük emek verdiğiniz çalışmanızın bir kaç kelimeyle ifadesi zor bir iştir. Bu nedenle yazınızın başlığını dikkatli seçin. Bir çok okur önce başlığa bakarak yazının geri kalanını okumaya karar verir. Arama motorlarında ilk gözüken de bu kısa cümlelerdir.

İdeal bir başlık:
1. kolay anlaşılır
2. çalışmanın anlamını tamamen yansıtan
3. olabildiğince kısa ve net
4. ilginç
5. kısaltma içermeyen
6. çalışmanın sonucunu değil konusunu bildiren
7. gramer hatası olmayan
bir cümledir.

D. Yazılarınızda özet ve giriş bölümlerini titizlikle kalem alın. Okurlarımız hekimlerdir. Gerek yoğun meslek yaşantıları, gerekse de çığ gibi büyüyen bilimsel bilgi akışı hekimleri makaleler arasında seçim yapmaya itmektedir. Bu iki bölümün birçok okur tarafından "tek okunan bölüm¨olduğunu ve çalışmanızın sonuçlarını ancak buradan duyurabileceğinizi unutmayın.

Özeti yazarken kendinize zaman ayırın, bu bölümü olabildiğince aceleye getirmemeye çalışın. Özet hakem değerlendirmesinde de genellikle ilk aşamadır ve iyi kaleme alınmış bir özet, yazının geri kalan kısmı için olumlu bir göstergedir. Özetin ilk cümlesi "amaç" bölümünde yer alır ve çok büyük değer taşır. Bu cümle çalışmanızın hangi amaçla yapıldığını açık, basit ve kesin ifadelerle bildirmelidir. Özetinizde, yazının içinde yer alan cümleleri "olduğu gibi" kullanmaktan sakının. Buna karşın özetinizle yazının içeriği tutarlı olmalıdır; sözgelimi özette belirtilen sonuç görüşüyle yazı içinde varılan sonuç aynı olmalıdır. Ulusal Travma Dergisi, diğer birçok dergi gibi özet bölümü için kelime sayısı sınırı koymuştur. Bu sınırlama mutlaka dikkate alınmalı ancak özet kısaltılırken önemli bilgiler dışarıda bırakılmamalıdır. Özet içinde mümkünse kısaltma kullanılmamalı, yazı içindeki kaynak, şekil vs. atıfta bulunulmamalıdır.

Giriş bölümü de en az özet kadar önemlidir. Birçok okur yazının geri kalanını okuyup okumayacağına burada karar verir. Giriş bölümünün ilk cümlesi özgün ve ilgi çekici olmalıdır. Bu bölümde "klişe" ifadelerden sakınılmalıdır ("literatür incelemesiyle tartıştık" gibi). Ayrıntılı tarifi gerekli ifadelerin (sözgelimi "yüksek riskli hasta" - yüksek risk ?) kullanımı giriş bölümü için uygun değildir. Giriş bölümünde, çalışmanın konusunu oluşturan sorun kısaca tanımlanmalı, çalışmanızın bilimsel literatürdeki hangi açıklığı doldurduğu ifade edilmeli ve çalışmanızı okuyanların ne ile karşılaşacakları hakkında ilk bilgiler verilmelidir. Giriş bölümü tüm bu ağır sorumluluğu taşımasına rağmen olabildiğince kısa ve kolay anlaşılır olmalıdır.

E. Sayıların ve birimlerin ifadesine dikkat edin. Sayılar bilimsel yazıların ayrılmaz parçalarıdır, o nedenle düzyazı içinde sayıların ve miktarların tanımı büyük önem taşır. Aşağıdaki bazı pratik ipuçlarını yazılarınızda sayıları ve miktarları ifade ederken kullanabilirsiniz.

1. Eğer rakam bir yüzde ifade etmiyorsa veya ondalık bir sayı değilse, en azından 1 ila 10 arasındaki sayılarda kelimeyle ifadeyi tercih edin (örneğin: %5 mortalite..; ortalama yaş 5.2 idi..; beş hastada görülen...). Günümüzde bazı dergi ve yazarlar 10 ve üzerindeki sayılarda dahi yazıyla ifadeyi tercih etmektedir.

2. Birim ifadelerini unutmayın (yanlış: ortalama, 34 - 77, doğru: ortalama, 34 - 77 ay; yanlış: lökosit <10,000, doğru: lökosit sayımı<10,000/mm³).

3. Cümlelerinize sayı ile hiçbir zaman başlamayın: "32 hastada kolesistektomi uygulandı…" gibi.

4. Tekrarlayan ifadelerde kısaltmalar yapın (bunun için "sırasıyla" kalıbını kullanabilirsiniz).

5. Yüzde ifadelerine dikkat edin. "%17 hastada" ifadesi bir tek hastanın %17'lik bölümü anlamına gelir. Oysa anlatılmak istenen durumun doğru ifadesi "hastaların %17'sinde" olmalıdır.

F. İyelik eklerini kullanmamaya gayret edin. Klinik çalışmalarda ya da olgu sunumlarında "hastamız, hastalarımız" yerine "hasta, hastalar" gibi ifadelerin kullanımı daha uygun olacaktır.

G. Hasta isimlerini maskeleyin. Makalenizde yer alan grafi, ultrasonografi, tomografi vs. şekillerde hasta ismi gözüküyorsa mutlaka maskeleyin.

H. Etik kurul onayını almayı unutmayın. Deneysel ve klinik çalışmalarda, çalışmayı yaptığınız merkezin etik kurulundan onay almayı ve bu onayı yazınızda belirtmeyi unutmayın. Ancak etik onamınızı belirtirken, onam numarası, onam tarihi gibi bilgileri vermeyin; sadece onamın alındığını bildirmeniz yeterlidir. Editör eğer gerek görürse bu bilgileri sizden isteyecektir.

İ. Tartışma bölümü en önemli yerdir. Burada görüşlerinizi aktarıyorsunuz, söyleyecek tüm sözlerinizi buraya koymalısınız.

1. Tartışma bölümünde "bulgular" bölümündeki sonuçları tekrar etmeyin, bunlardan çıkardığınız anlamı tartışın.

2. Sonuçlarınızda çelişki, ya da ilgi saptanamayan durumlar varsa bunları yok saymayın; hakemler bu noktaları sizden önce bulmamalıdır.

3. Çalışmanızın alanı dışına çıkmayın. Birçok çalışmanın hedefine paralel başka bilgiler - tartışmalar gündeme gelebilir. Bunların ancak en önemli olanlarını tartışmaya açın.

4. Tartışmanızı gereksiz literatür taramalarıyla donatmayın. Bu cümlelerin yaratacağı gürültü sizin sesinizi boğacaktır.

5. Benzer cümleler varsa bunları birleştirin; sade anlatım yazınızın kolay anlaşılmasına yardımcı olacaktır.

6. Araştırmalar, birçok hakemin Gereç ve yöntem ile bulgular bölümlerini genellikle fazla kısa, giriş ve tartışma bölümlerini ise fazla uzun bulduklarını göstermektedir. Tartışma bölümünde, az ama öz konuşun!

J. Herkes finali hatırlar. Sonuç cümlesini özenle yazın. Ancak tek bir çalışmayla çoğu zaman net bir sonuca varılmayabilir, aşırı iddialı sonuç cümlelerinden sakının.

K. Teşekkürü unutmayın. Çalışmanıza katkıları olan ve teşekkür edilmesi gerekenleri unutmayın.

L. Kaynaklarda hata yapmayın. Yazı içindeki kaynak sıralamasının doğru olduğundan emin olun. Hakem eleştirileri sonrası bazı cümle ve paragraflar yazınızdan çıkabilir. Bu durumlarda kaynak sıralamasını tekrar kontrol edin. Kaynaklar bölümünü yazarken dergi yazım kurallarına mutlaka uymaya çalışın. Özellikle Index Medicus'ta yer alan dergimiz için bu konu çok büyük bir önem taşımaktadır.

M. İngilizce kullanımına dikkat edin. Özetleri Pubmed'de yayınlanan sınırlı sayıda Türk dergisinden biri olan Ulusal Travma ve Acil Cerrahi Dergisi, ayrıca tamamı İngilizce makaleleri de kabul etmektedir. O nedenle yazarların gerek özetlerinde, gerekse de tamamı İngilizce olan makalelerde gramer, imla ve dilde akıcılığa azami özeni göstermelerini beklemekteyiz. Yazılarınızı bu yönde iyileştirebilmenin en pratik yollarından biri, anadili İngilizce olan bir tanıdığınıza yazıyı okutmanızdır.